Şiir Türleri --

Lirik Şiir


İçten gelen heyecanları coşkulu bir dille anlatan duygusal şiir türüdür. Divan edebiyatında özellikle gazeller, murabbalar, şarkılar; halk edebiyatında koşmalar, semâiler bu türe örnektir. Yeni Türk edebiyatında ise türlü nazım şekillerinde yazılmıştır.
Örnek

• Nerdesin?
  
• Koşma
  
• Gazel
  

Pastoral Şiir


Doğa güzelliklerini, orman, yayla, dağ, köy ve çoban hayatını ve bunlara karşı duyulan özlemleri anlatan şiir türüdür. "Pastoral" kelimesi "çobanlara ait" demektir. Batı edebiyatlarında doğrudan doğruya doğa manzaralarını canlı biçimde anlatan şiirlere idil, konuşma biçiminde yazılan pastoral şiirlere de eglog denir.
Örnek

• Bingöl Çobanları
  

Didaktik Şiir


Belli bir düşünceyi aşılamak ya da belli bir konuda öğüt, bilgi vermek, ahlâkî bir ders çıkarmak amacıyla öğretici nitelikte yazılan, duygu yönü zayıf şiir türüdür. Manzum hikâyeler ve fabllar bu türe girer.
Epik Şiir


Konusu savaş, kahramanlık, yiğitlik ve yurt sevgisi olan ya da tarihî bir olayı coşkulu bir anlatımla işleyen uzunca şiirlere denir. Aynı anlamda destanî şiir, hamasî şiir ve kahramanlık şiir terimleri de kullanılır.
Örnek

• Varsağı
  
• Fetih Marşı
  
• Sakarya Destanı
  
• İstiklâl Marşı
  

Dramatik Şiir


Hayatın trajik, komik, korkunç bir yanını göz önünde canlandırmak ya da tiyatroda oynanmak için yazılan şiir türüdür.
Satirik Şiir


Alay etmek, dalga geçmek veya güldürmek maksadıyla yazılan şiir türüdür.

Halk edebiyatı nazım türleri:

• Güzelleme: Aşk, güzellik, tabiat, hasret gibi konuları işler.
  
• Koçaklama: Yiğitlik, kahramanlık gibi konuları işler.
  
• Taşlama: Bir olayı veya bir kişiyi eleştirir. (Divan edebiyatında hiciv, Batı edebiyatında ise satir karşılığıdır.)
  
• Ağıt: Acıklı bir olay veya ölüm sebebiyle duyulan üzüntüyü dile getirmek için söylenmiş manzumelerdir. İslamiyet’ten önce sagu adı verilen bu nazım şekli, divan edebiyatı nazım türlerinden mersiyenin karşılığıdır.
  

Divan Edebiyatı Nazım Türleri


Divan bir şairin bütün nazım şekillerinde yazdığı eserlerini topladığı kitabın adıdır.
Divan edebiyatı eserleri konularına göre de çeşitli adlar alırlar:

• Tevhid: Allah'ın birliğini ve yüceliğini anlatan manzumelerdir. Genellikle kaside şekliyle yazılır.
  
• Münacaat: Allah’a yakarış ifade eden şiirlerdir.
  
• Na't: Hz. Muhammed'i övmek için yazılmış manzumelerdir. Daha çok kaside şeklinde yazılır.
  
• Medhiye: Din ve devlet büyüklerini övmek için yazılan manzumelerdir. Genellikle kaside şeklinde yazılır.
  
• Hicviye: Bir kimsenin kusurlarını ortaya koymak için yazılan manzumelerdir. Kaside ve kıta şeklinde yazılmışlardır. Nef'î en önde gelen hiciv şairlerindendir.
  
• Mersiye: Ölmüş bir kimsenin ardından yazılan manzumelerdir. Halk edebiyatında ağıt, İslâm öncesi Türk şiirinde sagu denirdi.
  
• Hezil: Mizahî manzumelerdir.
  
• Fahriye: Şairin kendisini övmek için yazdığı manzumelerdir. Kaside içinde de yer almış olabilirler.
  
• Lugaz, manzum bilmece, muamma ise içinde bir şahıs ismi gizleyen manzume demektir.